تهران پیشینههای طولانی دارد و باستانشناسان بر این باورند که زندگی در این منطقه به دوران نوسنگی برمیگردد. در سال ۱۳۹۳، اسکلت یک انسان در منطقهٔ مولوی تهران، حدود ۷۰۰۰ سال پیش پیدا شد. در سال ۱۳۹۴ نیز یک اسکلت دیگر به همراه ابزارهای سنگی در نزدیکی همان محل یافت شد. در سال ۴۶۳ قمری برای اولین بار، نام «طهران» در کتاب «تاریخ بغدادی» ثبت شد.
در اثر کاوشهای علمی سیفالله کامبخشفرد، در سال ۱۳۴۸ در ارتفاعات قیطریه، دومین کشف بزرگ باستانشناسی تهران از ری به دست آمد که قدمت آن در این شهر به سه هزار و دویست سال پیش میرسند.
در نوشتههای تاریخی از تهران به عنوان منطقههای خوش آب و هوا و از باغهای میوه یاد شدهاست. در اوایل قرن هفتم بر اثر حمله چندباره مغولها به ری و رخدادهایی آسیبدیدگی، ری که از شهرهای پرآوازهای آن دوران بود، ویران. بسیاری از مردمش کشته شدند و گروههایی از آنها نیز به سایر نقاط پناه بردند. تهران یکی از محلهایی بود که پناهگاه مردم ری شد که در کنار انتقال دانش ساختوساز، تجارت و شهروندی مردم ری به تهران، آغاز فصل تازهای برای پیشرفت تهران باشد.
آقامحمدخان، بنیانگذار دودمان قاجار که پس از بارها تلاش برای تصرف تهران، سرانجام موفق شد این کار را انجام دهد، در نوروز سال ۱۱۶۵، پس از سالها جنگ با خاندان زند و مدعیان پادشاهی، تهران را پایتخت خواند. در آن زمان جمعیت تهران از بیستهزار تن فراتر نمیرفت و نیمی از تهران باغ و بستان بود.
کاخ گلستان یکی از زیباترین مکان های تاریخی تهران است، کاخی مربوط به دوران صفوی و توسعه یافته در دوران قاجار است که بیش از ۴۴۰ سال قدمت دارد. این کاخ دارای چند بخش مختلف است که از جمله مهمترین آنها میتوان به تالار سلام، شمسالعماره، تالار آیینه، ایوان و تخت مرمر، کاخ ابیض و عمارت بادگیر اشاره کرد. علاوه بر اینها، حیاط کاخ گلستان نیز دارای فضایی بینظیر است که نمیتوان از زیر سایههای بلندش را از دست داد. کاخ گلستان در طول تاریخ میزبان رویدادهای مهمی مانند تاج گذاری احمدشاه قاجار، گشایش مجلس یکم، تاج گذاری و جلوس رضا شاه و تاج گذاری محمدرضا شاه پهلوی بوده است. این اثر تاریخی به عنوان یکی از میراث جهانی ایران در یونسکو ثبت شده است.
مجموعه بزرگ فرهنگی تاریخی سعدآباد
مجموعه کاخ موزه سعدآباد یکی دیگر از کاخهای زیبا و مشهور تهران است که در شمال این شهر واقع شده است. این مجموعه ۳۰۰ زمین وسعت دارد و توسط پادشاهان قاجار و پهلوی مورد استفاده قرار میگرفت. کاخ سعدآباد شامل ۱۸۰ جنگل طبیعی، کاخ و عمارت، قنات، باغ، گلخانه و خیابان است. از جمله معروفترین بخشهای دیدنی مجموعه کاخ سعدآباد میتوان به این بخش اشاره کرد: کاخ سبز، کاخ سفید (موزه ملت)، موزه آب (دفتر رئیس تشریفات کاخ)، موزه برادران امیدوار (کالسکهخانه قجری)، کتابخانه (کاخ پهلوی احمدرضا)، موزهای. خط و کتابت میرعماد (کاخ فرحناز و علی رضا)، موزه ظروف سلطنتی (کاخ اشرف پهلوی) و موزه مردمشناسی (کاخ شمس پهلوی).